Emir
New member
Cihanşümul Kelimesinin TDK Sözlük Anlamı Nedir?
Cihanşümul kelimesi, Türkçede sıklıkla kullanılan bir terim olmasa da, anlamı ve kullanımı bakımından derin bir içeriğe sahiptir. Bu kelime, özellikle edebi metinlerde ve klasik Türkçe eserlerinde karşımıza çıkabilir. Peki, "Cihanşümul" kelimesinin anlamı nedir ve nasıl kullanılır? Bu makalede, cihanşümul kelimesinin TDK sözlük anlamını, etimolojisini, kullanımını ve günlük dildeki yerini ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.
Cihanşümul Kelimesinin TDK Sözlük Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre, cihanşümul kelimesi, "tüm dünyayı kapsayan, evrensel" anlamına gelir. Cihan kelimesi, "dünya" veya "evren" anlamına gelirken, "şümul" ise "kapsama alanı" anlamında kullanılır. Dolayısıyla, cihanşümul, tüm dünyayı veya evreni kapsayan bir şeyi tanımlamak için kullanılan bir sıfattır. Genellikle geniş çaplı, evrensel olan kavramları anlatan bir terim olarak kullanılır.
Kelime, edebiyat, tarih, felsefe ve sosyoloji gibi alanlarda sıkça yer bulur. Özellikle bir düşüncenin, ideolojinin ya da bir ideanın evrensel nitelik taşıması anlamında cihanşümul kelimesi kullanılabilir.
Cihanşümul Kelimesinin Etimolojisi
Cihanşümul kelimesi, Farsçadan Türkçeye geçmiş bir terimdir. Cihan, Farsçada dünya veya evren anlamına gelirken, şümul ise kapsam, alan veya çevre anlamını taşır. Bu iki kelimenin birleşimiyle oluşan "cihanşümul" kelimesi, "dünyayı kapsayan" ya da "evrensel" anlamına gelir. Etimolojik olarak bakıldığında, kelimenin tarihsel bir kökene sahip olduğunu ve Osmanlı Türkçesi gibi eski Türkçede de kullanıldığını söylemek mümkündür.
Cihanşümul Kelimesinin Kullanım Alanları
Cihanşümul kelimesi, dilimize eski dönemlerden gelen ve genellikle büyük, kapsayıcı düşünceleri anlatan bir terim olarak yerleşmiştir. Bu kelime, birçok farklı bağlamda kullanılabilir:
1. **Felsefi ve Düşünsel Bağlamda Kullanım:** Cihanşümul, felsefi bir düşüncenin evrensel nitelik taşıması gerektiğinde kullanılır. Örneğin, "Özgürlük, cihanşümul bir değerdir" gibi bir cümlede, özgürlüğün tüm dünya için geçerli bir kavram olduğu anlatılabilir.
2. **Tarihi Bağlamda Kullanım:** Tarih boyunca, büyük imparatorluklar ya da kültürler cihanşümul hedefler güder. Mesela, Osmanlı İmparatorluğu'nun cihanşümul bir ideali vardı. Bu ideali, sadece yerel değil, tüm dünyaya hitap eden bir anlayış olarak ifade edebiliriz.
3. **Edebiyat ve Sanat Bağlamında Kullanım:** Edebiyat ve sanatta cihanşümul kavramları, bir yazarın eserlerinin sadece yerel değil, tüm insanlığa hitap etmesi gerektiğini anlatan bir terim olarak kullanılır. Bir romanın veya şiirin "cihanşümul" olması, onun evrensel temalar içerdiğini ifade eder.
4. **Politik ve Sosyal Bağlamda Kullanım:** Sosyal hareketler veya politik ideolojiler, dünya çapında etkili olma hedefi güdebilir. Bu tür ideolojiler de "cihanşümul" olarak tanımlanabilir. Örneğin, insan hakları, tüm dünyayı kapsayan evrensel bir değer olarak kabul edilebilir.
Cihanşümul Kelimesinin Kullanımına Örnekler
Cihanşümul kelimesinin anlamını daha iyi kavrayabilmek için, günlük dilde ve edebi metinlerde nasıl kullanıldığını görmek faydalı olacaktır. İşte bazı örnek cümleler:
1. "Cihanşümul değerler, insanlığın ortak paydasıdır ve tüm insanları birleştirir."
2. "Bu proje, sadece ülkemiz için değil, cihanşümul bir etki yaratmayı hedefliyor."
3. "Yazarın eserleri, cihanşümul temalarla bezeli ve her kültürden insanın anlayabileceği derinlikte."
Bu örneklerde, cihanşümul kelimesi, geniş kapsamlı, evrensel olan şeyleri ifade etmek için kullanılmıştır.
Cihanşümul Kelimesiyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
**Soru 1: Cihanşümul kelimesinin anlamı ne zaman kullanılır?**
Cihanşümul kelimesi, bir şeyin dünya çapında veya evrensel ölçekte geçerli olduğunu anlatan durumlarda kullanılır. Genellikle felsefi, edebi, tarihsel veya politik bağlamlarda karşımıza çıkar. Örneğin, bir ideolojinin veya değerin tüm insanlığa hitap etmesi gerektiği anlatıldığında bu kelime kullanılabilir.
**Soru 2: Cihanşümul kelimesi ile evrensel kavramları anlatmak mı amaçlanır?**
Evet, cihanşümul kelimesi evrensel kavramları anlatmak için sıklıkla kullanılır. Özellikle insan hakları, özgürlük, adalet gibi değerler cihanşümul olarak tanımlanabilir. Bu kelime, sadece bir toplum veya coğrafya için geçerli olmayan, tüm insanları kapsayan kavramları tanımlar.
**Soru 3: Cihanşümul kelimesi edebiyat eserlerinde nasıl kullanılır?**
Edebiyat eserlerinde cihanşümul kelimesi, eserin evrensel temalar taşıdığı anlamında kullanılır. Bir yazar, eserinde insanlık durumunu, sevgi, acı, özgürlük gibi evrensel konuları ele alıyorsa, bu eser "cihanşümul" olarak nitelendirilebilir.
**Soru 4: Cihanşümul kelimesi günlük dilde kullanılabilir mi?**
Cihanşümul kelimesi, günlük dilde sıkça kullanılan bir kelime olmamakla birlikte, anlamı ve kullanım yeri gereği daha çok edebi, felsefi veya akademik metinlerde tercih edilir. Ancak, çok önemli ve geniş kapsamlı bir kavram anlatılmak istendiğinde günlük dilde de kullanılabilir.
Cihanşümul Kelimesinin Zihniyet ve Dünya Görüşüne Etkisi
Cihanşümul kelimesi, özellikle dünya görüşünü genişletmek isteyen kişiler için önemli bir kavram olabilir. Bu kelime, insanlara evrensel düşünmeyi, farklı kültürleri ve ideolojileri anlamayı öğretebilir. Çünkü cihanşümul düşünce, insanın sınırlarını aşan, herkes için geçerli olan değerleri savunur.
Cihanşümul kelimesinin sıkça kullanıldığı bir ortamda, insanın yalnızca kendi çevresini değil, tüm dünyayı kapsayan düşünceler geliştirmesi gerektiği vurgulanır. Bu düşünce yapısı, toplumların bir arada yaşamasını kolaylaştıran önemli bir zihniyet şeklidir.
Sonuç
Cihanşümul kelimesi, Türkçede önemli bir yere sahip olan ve genellikle geniş kapsamlı, evrensel fikirleri anlatan bir terimdir. TDK'ya göre "cihanşümul", tüm dünyayı kapsayan veya evrensel olan anlamına gelir. Hem dil hem de düşünsel bağlamda bu kelime, geniş düşünmeyi ve dünyayı daha büyük bir perspektiften görmeyi öğreten bir kavramdır. Hem eski Türkçe'de hem de günümüz Türkçesinde kullanılabilir olan bu kelime, derin anlamlar içerir ve belirli bir düşünceyi veya ideolojiyi dünya çapında geçerli kılar.
Cihanşümul kelimesi, Türkçede sıklıkla kullanılan bir terim olmasa da, anlamı ve kullanımı bakımından derin bir içeriğe sahiptir. Bu kelime, özellikle edebi metinlerde ve klasik Türkçe eserlerinde karşımıza çıkabilir. Peki, "Cihanşümul" kelimesinin anlamı nedir ve nasıl kullanılır? Bu makalede, cihanşümul kelimesinin TDK sözlük anlamını, etimolojisini, kullanımını ve günlük dildeki yerini ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.
Cihanşümul Kelimesinin TDK Sözlük Anlamı
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre, cihanşümul kelimesi, "tüm dünyayı kapsayan, evrensel" anlamına gelir. Cihan kelimesi, "dünya" veya "evren" anlamına gelirken, "şümul" ise "kapsama alanı" anlamında kullanılır. Dolayısıyla, cihanşümul, tüm dünyayı veya evreni kapsayan bir şeyi tanımlamak için kullanılan bir sıfattır. Genellikle geniş çaplı, evrensel olan kavramları anlatan bir terim olarak kullanılır.
Kelime, edebiyat, tarih, felsefe ve sosyoloji gibi alanlarda sıkça yer bulur. Özellikle bir düşüncenin, ideolojinin ya da bir ideanın evrensel nitelik taşıması anlamında cihanşümul kelimesi kullanılabilir.
Cihanşümul Kelimesinin Etimolojisi
Cihanşümul kelimesi, Farsçadan Türkçeye geçmiş bir terimdir. Cihan, Farsçada dünya veya evren anlamına gelirken, şümul ise kapsam, alan veya çevre anlamını taşır. Bu iki kelimenin birleşimiyle oluşan "cihanşümul" kelimesi, "dünyayı kapsayan" ya da "evrensel" anlamına gelir. Etimolojik olarak bakıldığında, kelimenin tarihsel bir kökene sahip olduğunu ve Osmanlı Türkçesi gibi eski Türkçede de kullanıldığını söylemek mümkündür.
Cihanşümul Kelimesinin Kullanım Alanları
Cihanşümul kelimesi, dilimize eski dönemlerden gelen ve genellikle büyük, kapsayıcı düşünceleri anlatan bir terim olarak yerleşmiştir. Bu kelime, birçok farklı bağlamda kullanılabilir:
1. **Felsefi ve Düşünsel Bağlamda Kullanım:** Cihanşümul, felsefi bir düşüncenin evrensel nitelik taşıması gerektiğinde kullanılır. Örneğin, "Özgürlük, cihanşümul bir değerdir" gibi bir cümlede, özgürlüğün tüm dünya için geçerli bir kavram olduğu anlatılabilir.
2. **Tarihi Bağlamda Kullanım:** Tarih boyunca, büyük imparatorluklar ya da kültürler cihanşümul hedefler güder. Mesela, Osmanlı İmparatorluğu'nun cihanşümul bir ideali vardı. Bu ideali, sadece yerel değil, tüm dünyaya hitap eden bir anlayış olarak ifade edebiliriz.
3. **Edebiyat ve Sanat Bağlamında Kullanım:** Edebiyat ve sanatta cihanşümul kavramları, bir yazarın eserlerinin sadece yerel değil, tüm insanlığa hitap etmesi gerektiğini anlatan bir terim olarak kullanılır. Bir romanın veya şiirin "cihanşümul" olması, onun evrensel temalar içerdiğini ifade eder.
4. **Politik ve Sosyal Bağlamda Kullanım:** Sosyal hareketler veya politik ideolojiler, dünya çapında etkili olma hedefi güdebilir. Bu tür ideolojiler de "cihanşümul" olarak tanımlanabilir. Örneğin, insan hakları, tüm dünyayı kapsayan evrensel bir değer olarak kabul edilebilir.
Cihanşümul Kelimesinin Kullanımına Örnekler
Cihanşümul kelimesinin anlamını daha iyi kavrayabilmek için, günlük dilde ve edebi metinlerde nasıl kullanıldığını görmek faydalı olacaktır. İşte bazı örnek cümleler:
1. "Cihanşümul değerler, insanlığın ortak paydasıdır ve tüm insanları birleştirir."
2. "Bu proje, sadece ülkemiz için değil, cihanşümul bir etki yaratmayı hedefliyor."
3. "Yazarın eserleri, cihanşümul temalarla bezeli ve her kültürden insanın anlayabileceği derinlikte."
Bu örneklerde, cihanşümul kelimesi, geniş kapsamlı, evrensel olan şeyleri ifade etmek için kullanılmıştır.
Cihanşümul Kelimesiyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
**Soru 1: Cihanşümul kelimesinin anlamı ne zaman kullanılır?**
Cihanşümul kelimesi, bir şeyin dünya çapında veya evrensel ölçekte geçerli olduğunu anlatan durumlarda kullanılır. Genellikle felsefi, edebi, tarihsel veya politik bağlamlarda karşımıza çıkar. Örneğin, bir ideolojinin veya değerin tüm insanlığa hitap etmesi gerektiği anlatıldığında bu kelime kullanılabilir.
**Soru 2: Cihanşümul kelimesi ile evrensel kavramları anlatmak mı amaçlanır?**
Evet, cihanşümul kelimesi evrensel kavramları anlatmak için sıklıkla kullanılır. Özellikle insan hakları, özgürlük, adalet gibi değerler cihanşümul olarak tanımlanabilir. Bu kelime, sadece bir toplum veya coğrafya için geçerli olmayan, tüm insanları kapsayan kavramları tanımlar.
**Soru 3: Cihanşümul kelimesi edebiyat eserlerinde nasıl kullanılır?**
Edebiyat eserlerinde cihanşümul kelimesi, eserin evrensel temalar taşıdığı anlamında kullanılır. Bir yazar, eserinde insanlık durumunu, sevgi, acı, özgürlük gibi evrensel konuları ele alıyorsa, bu eser "cihanşümul" olarak nitelendirilebilir.
**Soru 4: Cihanşümul kelimesi günlük dilde kullanılabilir mi?**
Cihanşümul kelimesi, günlük dilde sıkça kullanılan bir kelime olmamakla birlikte, anlamı ve kullanım yeri gereği daha çok edebi, felsefi veya akademik metinlerde tercih edilir. Ancak, çok önemli ve geniş kapsamlı bir kavram anlatılmak istendiğinde günlük dilde de kullanılabilir.
Cihanşümul Kelimesinin Zihniyet ve Dünya Görüşüne Etkisi
Cihanşümul kelimesi, özellikle dünya görüşünü genişletmek isteyen kişiler için önemli bir kavram olabilir. Bu kelime, insanlara evrensel düşünmeyi, farklı kültürleri ve ideolojileri anlamayı öğretebilir. Çünkü cihanşümul düşünce, insanın sınırlarını aşan, herkes için geçerli olan değerleri savunur.
Cihanşümul kelimesinin sıkça kullanıldığı bir ortamda, insanın yalnızca kendi çevresini değil, tüm dünyayı kapsayan düşünceler geliştirmesi gerektiği vurgulanır. Bu düşünce yapısı, toplumların bir arada yaşamasını kolaylaştıran önemli bir zihniyet şeklidir.
Sonuç
Cihanşümul kelimesi, Türkçede önemli bir yere sahip olan ve genellikle geniş kapsamlı, evrensel fikirleri anlatan bir terimdir. TDK'ya göre "cihanşümul", tüm dünyayı kapsayan veya evrensel olan anlamına gelir. Hem dil hem de düşünsel bağlamda bu kelime, geniş düşünmeyi ve dünyayı daha büyük bir perspektiften görmeyi öğreten bir kavramdır. Hem eski Türkçe'de hem de günümüz Türkçesinde kullanılabilir olan bu kelime, derin anlamlar içerir ve belirli bir düşünceyi veya ideolojiyi dünya çapında geçerli kılar.