Bir grup Keşmirli kadın cam tavanı kırarak nişan törenleri, düğünler, dini olaylar ve hatta doğum ve ölümler sırasında hazırlanan kültüre özgü yemekleriyle ünlü geleneksel ve bir zamanlar erkek egemen yerel ‘wazwan’ mutfağına girdi.
Sadece kadınlara özel ilk Keşmirli ‘waza’ veya yemek pişirme grubunun üyeleri geleneksel yemeği hazırlar. (HT fotoğrafı)
İlk tamamı kadınlardan oluşan “waza” (aşçı) grubu olduğuna inanılan grubun genç üyeleri, tutkularının peşinden gitmek için önyargıya, sosyal damgalamaya ve alaya göğüs gerdi ve vadinin mutfak çevrelerinde iz bırakmaya başladılar.
“Geçen yıl boyunca Wazwan’ı beş ila altı etkinlik için hazırladık. Başlangıç zordu. İnsanlar ‘kya ladko wala kaam ladkiyan kar rahi hai (Peki ya erkek işi yapan kızlar.)’ dediler. Bazı kadınlar bize evlenmemizi ve evimize bakmamızı söylerdi” dedi.
Gruba karşı ilk sosyal muhalefet, Wazwan’ın erkeklerle eşanlamlı olmasından kaynaklanıyor.
Ve bu kadınlar, koyun eti ve tavuk temelli Wazwan kurslarıyla tanınan büyük bir Keşmir düğünde henüz yemek pişirmezken, Keşmir’in merkezindeki Ganderbal semtinden bir grup, yaklaşık bir yıldır nişanlar, Firsäle ve pişirilen dini etkinlikler gibi daha küçük etkinliklerde yemek pişiriyor. Niyaz gibi ziyafetler.”
Jan, tanıdıkları ve köylüler onlara wazwan hazırlama fırsatı verdiğinde azimlerinin meyvesini verdiğini söyledi. “Nişan, bayram gibi etkinlikler için yemek yapmaya başladık. Sonra insanlar yeteneğimiz olduğunu anladı” dedi Akhter.
Wazwan basit bir yemek değil, günlerce planlamayı ve hazırlamak ve servis etmek için saatlerce pişirmeyi içerir. Geleneksel olarak, menü 7 ila 36 yemek arasında değişir ve bunların çoğu, büyük bakır kaplar, koyun eti, tavuk, balık, sebze ve baharat yığınları ve diğer malzemeler kullanılarak gece boyunca yanan pişirme ateşlerinde pişirilen etten hazırlanır.
küçük başla
10 kişilik grup, Keşmir’in merkezinde kadınların geçimini sağlamasına yardımcı olmak amacıyla çeşitli kendi kendine yardım gruplarından Ulusal Kırsal Geçim Misyonu’nun yardımıyla Haziran 2022’de kuruldu.
İlk olarak kırsal bir kulübede Amarnath Yatris için vejetaryen yemek pişirmeye başladılar. “Bundan sonra neden farklı ve harika bir şey yapmayalım diye düşündük. Evlerimizde çok yemek yaparız ve Wazwan çok yemek yapar” dedi.
Grup, becerileri bazı geleneksel Wazwan aşçılarından öğrenmiş olsa da, Srinagar’daki Solina’da NRLM’den beş günlük bir eğitim kursu aldılar.
Yine Ganderbal’den olan grup lideri Humaira, işin büyük kazanların teslim edilmesi de dahil olmak üzere ağır fiziksel emek gerektirdiği için başlangıçta endişeli olduklarını söyledi. “Eskiden bu tür işleri sadece erkekler yapardı. Biz gönülsüzce işi kabul ettik ama 10 kişi bir araya gelince gücümüzü bulduk” dedi.
Grup, ailelerinin çok destekleyici olduğunu ancak arkalarından konuşanlar olduğunu söyledi. “İnsanlar hep konuşuyorlardı. Kadının yapamayacağı iş yoktur. Tek şey, bunu yapacak cesarete sahip olmanız gerektiğidir,” dedi Humaria.
Tanınmış Wazwan yemekleri arasında rista, rogan josh, tütün maaz, waza kokur ve nihai yemek olan guschtaba bulunur.
Grup, geçen ay Srinagar’da Kırsal Esnaf Derneği’nin ürünlerini satan 11 günlük mela etkinliğine katıldıktan sonra özellikle gençler arasında dikkatleri üzerine çekti. Grup bir tezgah kurdu ve wazwan ikram etti ve insanların bulaşıkları eve götürmesine izin verdi. Humaria, “Artık ilgi odağıyız,” dedi.
Akhter, bu arada çok sayıda annenin kızlarının işe alınmasıyla ilgilendiğini kaydetti. “Kızımıza da öğretelim diyorlar. Büyümelerini istiyorsun” dedi.
gelecekteki zorluklar
Grup şimdi, ölçeği göz önüne alındığında zorlu bir görev olan düğünlerde yemek pişirmeye hazırlanıyor. Akhter, “Wazwan’da yenilik istiyoruz ve bazı yeni yemekler getirmeyi düşünüyoruz” dedi.
Grup ayrıca kazan taşımak gibi ağır fiziksel işler için erkek kiralamayı da planlıyor.
Tanınmış yazar ve şair Zareef Ahmad Zareef, yaklaşık 700 yıl önce Orta Asya’dan Keşmir’e giren Wazwan’ın bir erkek alanı olarak kaldığını söyledi. Bunun değişeceğini umarak şunları söyledi: “Bu genç kadınlar, geleneksel yemek pişirme uygulamalarımızı ilerletecek olan inisiyatifi ele aldılar. İnsanlar bunları yürekten kabul etmelidir.”
Sadece kadınlara özel ilk Keşmirli ‘waza’ veya yemek pişirme grubunun üyeleri geleneksel yemeği hazırlar. (HT fotoğrafı)
İlk tamamı kadınlardan oluşan “waza” (aşçı) grubu olduğuna inanılan grubun genç üyeleri, tutkularının peşinden gitmek için önyargıya, sosyal damgalamaya ve alaya göğüs gerdi ve vadinin mutfak çevrelerinde iz bırakmaya başladılar.
“Geçen yıl boyunca Wazwan’ı beş ila altı etkinlik için hazırladık. Başlangıç zordu. İnsanlar ‘kya ladko wala kaam ladkiyan kar rahi hai (Peki ya erkek işi yapan kızlar.)’ dediler. Bazı kadınlar bize evlenmemizi ve evimize bakmamızı söylerdi” dedi.
Gruba karşı ilk sosyal muhalefet, Wazwan’ın erkeklerle eşanlamlı olmasından kaynaklanıyor.
Ve bu kadınlar, koyun eti ve tavuk temelli Wazwan kurslarıyla tanınan büyük bir Keşmir düğünde henüz yemek pişirmezken, Keşmir’in merkezindeki Ganderbal semtinden bir grup, yaklaşık bir yıldır nişanlar, Firsäle ve pişirilen dini etkinlikler gibi daha küçük etkinliklerde yemek pişiriyor. Niyaz gibi ziyafetler.”
Jan, tanıdıkları ve köylüler onlara wazwan hazırlama fırsatı verdiğinde azimlerinin meyvesini verdiğini söyledi. “Nişan, bayram gibi etkinlikler için yemek yapmaya başladık. Sonra insanlar yeteneğimiz olduğunu anladı” dedi Akhter.
Wazwan basit bir yemek değil, günlerce planlamayı ve hazırlamak ve servis etmek için saatlerce pişirmeyi içerir. Geleneksel olarak, menü 7 ila 36 yemek arasında değişir ve bunların çoğu, büyük bakır kaplar, koyun eti, tavuk, balık, sebze ve baharat yığınları ve diğer malzemeler kullanılarak gece boyunca yanan pişirme ateşlerinde pişirilen etten hazırlanır.
küçük başla
10 kişilik grup, Keşmir’in merkezinde kadınların geçimini sağlamasına yardımcı olmak amacıyla çeşitli kendi kendine yardım gruplarından Ulusal Kırsal Geçim Misyonu’nun yardımıyla Haziran 2022’de kuruldu.
İlk olarak kırsal bir kulübede Amarnath Yatris için vejetaryen yemek pişirmeye başladılar. “Bundan sonra neden farklı ve harika bir şey yapmayalım diye düşündük. Evlerimizde çok yemek yaparız ve Wazwan çok yemek yapar” dedi.
Grup, becerileri bazı geleneksel Wazwan aşçılarından öğrenmiş olsa da, Srinagar’daki Solina’da NRLM’den beş günlük bir eğitim kursu aldılar.
Yine Ganderbal’den olan grup lideri Humaira, işin büyük kazanların teslim edilmesi de dahil olmak üzere ağır fiziksel emek gerektirdiği için başlangıçta endişeli olduklarını söyledi. “Eskiden bu tür işleri sadece erkekler yapardı. Biz gönülsüzce işi kabul ettik ama 10 kişi bir araya gelince gücümüzü bulduk” dedi.
Grup, ailelerinin çok destekleyici olduğunu ancak arkalarından konuşanlar olduğunu söyledi. “İnsanlar hep konuşuyorlardı. Kadının yapamayacağı iş yoktur. Tek şey, bunu yapacak cesarete sahip olmanız gerektiğidir,” dedi Humaria.
Tanınmış Wazwan yemekleri arasında rista, rogan josh, tütün maaz, waza kokur ve nihai yemek olan guschtaba bulunur.
Grup, geçen ay Srinagar’da Kırsal Esnaf Derneği’nin ürünlerini satan 11 günlük mela etkinliğine katıldıktan sonra özellikle gençler arasında dikkatleri üzerine çekti. Grup bir tezgah kurdu ve wazwan ikram etti ve insanların bulaşıkları eve götürmesine izin verdi. Humaria, “Artık ilgi odağıyız,” dedi.
Akhter, bu arada çok sayıda annenin kızlarının işe alınmasıyla ilgilendiğini kaydetti. “Kızımıza da öğretelim diyorlar. Büyümelerini istiyorsun” dedi.
gelecekteki zorluklar
Grup şimdi, ölçeği göz önüne alındığında zorlu bir görev olan düğünlerde yemek pişirmeye hazırlanıyor. Akhter, “Wazwan’da yenilik istiyoruz ve bazı yeni yemekler getirmeyi düşünüyoruz” dedi.
Grup ayrıca kazan taşımak gibi ağır fiziksel işler için erkek kiralamayı da planlıyor.
Tanınmış yazar ve şair Zareef Ahmad Zareef, yaklaşık 700 yıl önce Orta Asya’dan Keşmir’e giren Wazwan’ın bir erkek alanı olarak kaldığını söyledi. Bunun değişeceğini umarak şunları söyledi: “Bu genç kadınlar, geleneksel yemek pişirme uygulamalarımızı ilerletecek olan inisiyatifi ele aldılar. İnsanlar bunları yürekten kabul etmelidir.”